Có lẽ khoa học hiện đại đang quay lại với quan điểm là: bắt nguồn từ thực tế cuộc sống. Thời gian gần đây, các trường đại học nổi tiếng của Mỹ, cũng như các nước tiên tiến khác đang đổ xô vào nghiên cứu, tìm tòi tầm quan trọng của hệ vi sinh đường ruột với sức khỏe của toàn bộ cơ thể. Cũng vì vậy, một chế độ ăn giàu chất xơ (prebiotic), và nhiều men tiêu hóa đa dạng, đang được quan tâm hết mức.
Trong bài này, tôi sẽ chia sẻ cụ thể về cách chế biến các thực phẩm lên men, cung cấp nhiều loại men tiêu hóa đa dạng, làm phong phú và tăng cường sức khỏe của hệ vi sinh đường ruột – cũng là tăng cường sức khỏe toàn bộ cơ thể.
Theo cách phân loại của cá nhân, tôi chia thực phẩm lên men ra làm 4 loại:
- Kefir
- Sữa chua (yogurt)
- Trà lên men kombucha
- Các loại đồ ăn lên men theo kiểu muối dưa của các cụ nhà ta.
1. Trước tiên, đi vào Kefir: xin đừng nhầm lẫn kefir với sữa chua. Kefir, là lên men sử dụng men Kefir. Còn sữa chua (yogurt): là dùng men sữa chua. Nếu so sánh, thì Kefir chứa nhiều chủng loại men tiêu hóa, da dạng hơn sữa chua. Để làm Kefir, cũng dễ hơn nhiều, hầu như không bao giờ bị hỏng. Ta có thể làm Kefir từ tất cả các loại sau:
1.1. Sữa bò, sữa đậu nành, sữa gạo – tóm lại là tất cả các loại sữa. Lấy sữa ra khỏi tủ lạnh, để cho nhiệt độ bằng nhiệt độ phòng. Cho vào cái thẩu thủy tinh, cho men Kefir vào, dùng thìa nhựa quấy nhẹ, sau đó bọc lại bằng vải cotton, để vào nơi không có kiến hoặc các con gì vo ve đẻ trứng lên hoặc chui qua tấm vải. Thường thì khi ở Sài gòn, tôi làm trước khi đi ngủ, quãng 9 giờ sáng hôm sau là hoàn tất.
1.2. Từ các loại nước trái cây tươi: tôi khoái nhất là làm Kefir nước dừa. Trái cây ép hoặc xay, lọc kỹ để bỏ hết bã (nếu sót bã, sẽ làm ảnh hưởng đến con men). Cách làm cũng như trên. Tôi hay dùng kefir nước trái cây cho trộn với bột dừa, hạt lanh và hạt chia xay đều, ăn ngon lắm. Món này cực tốt, vì chứa cả chất xơ lẫn men tiêu hóa, coi là 2 trong 1, ăn lại ngọn và tiện. Nếu có lỡ lên men quá tay, thì tôi cho thêm trái cây vào xay, hoặc ăn cùng. Có thể dùng làm món ăn sáng, ăn tráng miệng bữa trưa và bữa tối, trẻ con người lớn đều hợp.
1.3. Còn có 1 cách là lên men lần 2: sau khi mẻ đầu hoàn tất, lọc và cất con men đi. Sau đó bạn có thể cho bất cứ thức ăn nào vào lên men lần 2 (tiếng Anh gọi là second fermentation). Tôi hay cho khoai luộc, các loại hạt, trái cây, thậm chí cơm gạo nếp lức vào, đậy kín cho lên men lần 2 độ 6 – 8 tiếng, sau đó cho vào tủ lạnh ăn dần (ăn luôn hoặc xay đều - tùy thích)
2. Sữa chua: nhiều người biết làm rồi, tôi khỏi cần “múa rìu qua mắt thợ” nữa, mọi người nhé. Chỉ có 1 cái phiền phức, là sữa chua mua bên ngoài chẳng còn men sống, nên không dùng để làm được. Chẳng trách, tài liệu tây nói là sữa chua bán siêu thị ăn chẳng có ích gì, vì đâu còn men sống nữa.
3. Trà kombucha: bạn sẽ cần con men trà (hoặc dùng con men dấm tự nhiên cũng được, và 1 ít dấm (dấm táo, dấm dừa, dấm chuối của Viet Healthy đều ok). Pha trà ở mức đặc bạn hay uống (trà xanh, trà đen, bất cứ trà gì, tôi còn dùng cả nước pha từ lá vối tươi nữa), cho vào cái thẩu thủy tinh. Có 2 cách:
3.1. Dùng đường mía: pha vào 2 -3 thìa canh đường mía cho 1 lít trà. Cho 1 con men trà (hoặc men dấm), và quãng 50 – 100ml dấm tự nhiên. Bọc miệng thẩu bằng vải cotton, để nơi khô ráo, cẩn thận không kiến nó vào chén sạch con men đấy. Hi hi. Thường thì sau độ 3 ngày, nếm thử thấy vừa uống là ok. Lọc cất con dấm đi, cho trà vào chai đậy kín để tủ lạnh uống dần. Mỗi ngày có thể uống tối đa 400ml thôi nhé. Uống trước hoặc trong khi ăn là tốt nhất.
3.2. Dùng nước trái cây: tôi hay pha 50% nước trà với 50% nước dừa tươi, cũng làm như trên. Uống ngon hơn là dùng đượng, nhưng tất nhiên giá thành đặt hơn, vì dừa tươi bán ở các thành phố khá đắt.
4. Muối dưa: bạn có thể muối đủ loại: khoai sống các loại, rau củ, các loại quả chua như sấu…Bữa ăn nào nhà tôi cũng có 1 loại dưa muối, ăn nhiều thành nghiện.
Quả thật, người ta hay nghiện bia, nghiện rượu, thuốc phiện, thuốc lá. Còn tôi giờ nghiện Kefir và trà kombucha, cũng như cữ café ngược buổi sáng. Ngày nào không có, người cứ như thiêu thiếu cái gì.
Hy vọng đợt tới bọn đàn em Viet Healthy sẽ làm kefir nước dừa từ Trà vinh mang về sài gòn, chắc giá thành sẽ rẻ đáng kể - U70 đỡ công tự làm, bà con lại được ăn đồ vừa rẻ, vừa ngon mà lại bổ.
